Η Αττική, λόγω του εξαιρετικού της κλίματος φιλοξενεί τόσο μέλισσες, όσο και πολλά άλλα είδη εντόμων επικονιαστών. Υπάρχουν πάνω από 1200 είδη άγριων μελισσών στη Ελλάδα και πολλά είναι υπό εξαφάνιση. Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι υπόλοιποι επικονιαστές στην πόλη είναι η απουσία φυσικών θέσεων φωλιάσματος.

Με το πρόγραμμα “Επικονιάζοντας την Αθήνα” παίρνουμε πρωτοβουλία να καταγράψουμε και να αναδείξουμε την εντομολογική βιοποικιλότητα της Αθήνας, να προσφέρουμε θέσεις φωλιάσματος με “ξενοδοχεία εντόμων” και να φέρουμε τους πολίτες βιωματικά κοντά στα έντομα επικονιαστές.

Μέλισσες υπήρχαν από πάντα στο περιβάλλον της Αττικής, το οποίο το μαρτυρούν άλλωστε και γνωστά τοπωνύμια (πχ. Κυψέλη, Μελίσσια). Η προσέγγισή μας είναι να αναπτύξουμε την αστική βιοποικιλότητα με ένα τρόπο που να ωφελεί όλα τα έντομα επικονιαστές. Δεν είμαστε μια κερδοσκοπική επιχείρηση και για εμάς το κυρίως ζητούμενο είναι η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επικονιαστές. Διατηρούμε εντός του αστικού ιστού μικρά μελισσοκομεία, σε εύλογες αποστάσεις μεταξύ τους για λίγους μήνες το χρόνο, ώστε να υπάρχει τροφή τόσο για τις μέλισσες μας, όσο και για τα υπόλοιπα έντομα. Το μέλι για εμάς έρχεται ως επιβράβευση σε μια κοινότητα που γίνεται περισσότερο πλούσια, χρόνο με το χρόνο. Πιστεύουμε ότι οι μέλισσες στην πόλη μας δίνουν μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα σύστημα που δεν είναι τόσο σε αρμονία «με τη φύση», αλλά σε αρμονία «όσο» στη φύση.

Τα ανθοφόρα φυτά και τα έντομα έχουν μια μακραίωνη ιστορία συνεξέλιξης, μέσα από τη διαδικασία της επικονίασης. Τα έντομα βοηθούν τα φυτά να αναπαραχθούν μεταφέροντας γύρη από άνθος σε άνθος και για αυτό τα λέμε έντομα επικονιαστές. Τα φυτά με τη σειρά τους, τους προσφέρουν γύρη και νέκταρ ως τροφή. Μέσω της διαδικασίας της επικονίασης τα φυτά καρποφορούν και πολλαπλασιάζονται. Τα έντομα επικονιαστές παίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο στην ισορροπία του οικοσυστήματός μας, όσο και στην παραγωγή τροφίμων, καθώς το 80-90% των καλλιεργειών χρειάζονται την επικονίαση από έντομα. Το 2019 το Earthwatch Institute ανακήρυξε τη μέλισσα ως το πιο σημαντικό έμβιο ον του πλανήτη μας, καθώς είναι ο πιο αποτελεσματικός επικονιαστής.

Τις τελευταίες δεκαετίες οι πληθυσμοί των μελισσών και των υπόλοιπων εντόμων επικονιαστών απειλούνται σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς η ισορροπία της φύσης πάνω στην οποία δόμησαν την εξέλιξή τους έχει αρχίσει να διαταράσσεται σημαντικά. Με τη γεωργία και την κτηνοτροφία να γίνονται όλο και πιο συστηματικές και εντατικές τον τελευταίο αιώνα η χρήση της γης έχει αλλάξει δραματικά. Η ευρεία χρήση φυτοφαρμάκων, η αλόγιστη υλοτόμηση, η αποψίλωση των δασών για καλλιέργεια κτηνοτροφικών τροφών και επέκταση του αστικού ιστού, τα δάση που καίγονται κάθε χρόνο και δεν αναδασώνονται, η μόλυνση και η απώλεια μεγάλου μέρους του υδροφόρου ορίζοντα είναι μόνο κάποιοι από τους παράγοντες που συμβάλλουν στον αφανισμό των μελισσών κατά 90%.

Μπορεί στις πόλεις να έχουμε περισσότερο τσιμέντο και άσφαλτο από ότι στην εξοχή, εδώ όμως είμαστε μαζεμένοι και περισσότεροι άνθρωποι. Κι όπου είμαστε μαζεμένοι πολλοί, μπορούν να γίνουν σπουδαία πράγματα, αρχίζοντας από την αλλαγή συνειδήσεων. Παρόλο που στην Ελλάδα έχουμε μια καταπληκτική εντομολογική βιοποικιλότητα, δεν έχουν ακόμη ληφθεί δράσεις για την προστασία της. Στόχος μας είναι να εξοικειωθούμε με τη μέλισσα και τα υπόλοιπα έντομα επικονιαστές στις πόλεις, τα οποία είναι απαραίτητα για την περιβαλλοντική ισορροπία και ακίνδυνα προς τον άνθρωπο. Χρησιμοποιώντας την κοινή μέλισσα ως συμβολικό όχημα και μέσο ευαισθητοποίησης ευελπιστούμε να αρχίσουμε να αναλαμβάνουμε δράση για την προστασία όλων των εντόμων επικονιαστών σε πόλη και ύπαιθρο.